سورئالیسم یا فراواقع گرایی به یک جریان فکری و هنری گفته می‌شود که از حدود ۱۹۲۰ در ادبیات و نقاشی آغاز شد. ایده و هدف اصلی هنر سورئال به نمایش گذاشتن ضمیر ناخوآگاه به جای بازآفرینی مستقیم اشیاء و پدیده‌های بیرونی‌ست. این جریان فرهنگی مستقیما متاثر از جریان فرهنگی «دادا» بوده است. فضای موهوم و خیال‌انگیز هنر سورئال طی سالیان، وارد هنرهای دیگر از جمله عکاسی و طراحی لباس نیز شده است. فشن سورئال فصل مشترک هنرهای زیبا (Fine Art) و صنعت فشن است. در این مطلب، پارچی فراواقع گرایی در فشن و مدلینگ سورئال را بررسی می‌کند.

السا اسکاپیارلی

السا اسکاپیارلی Elsa Schiaparelli از اولین طراحان سورئالیست است که تلاشش برای وارد کردن فراواقع گرایی به طراحی لباس موفقیت‌آمیز بود.

فشن، از سورئالیسم برای کاوش در نمادهای جنسی، و به ویژه عطش جنسیِ متمرکز بر بخش‌های خاصی از بدن یا اشیاء، استفاده کرد. السا اسکاپیارلی با سورئالیست‌های بزرگی مانند سالوادور دالی همکاری کرده و نتیجه‌ی آن طراحی‌های مهم سورئالش مانند «کفش‌کلاه» The Shoe Hat 1938 بود. کفش‌کلاه با پاشنه‌ی بلند مخملی نمونه‌ی مشهوری از جابه‌جایی در سورئالیسم است، که با این عمل، چیزی از جای مورد قبولش خارج شده و در جایی غیرمنتظره قرار می‌گیرد.

لباس‌های «اشک و استخوان» که حاصل همکاری او و سالوادور دالی بود شوخ‌طبعی و وحشت را در هم‌آمیخته است.

اسکاپیارلی مرز‌های فشن را جا‌به‌جا کرد، با این وجود لباس‌هایی طراحی می‌کرد که اتفاقا قابل پوشیدن بودند.

لئونور فینی

از اولین و مهمترین طراحان لباس سورئالیست لئونور فینی [Leonor Fini [1907-1996 نقاش، طراح، تصویرساز و نویسنده است.

با این‌که فینی تحصیلات آکادمیک هنر نداشت، با استفاده از ذوق هنری، بیان فراواقع‌گرایانه و پژوهش‌های فردی پیرامون هنر، موفق شد خود را به عنوان یک نقاش و طراح صاحب سبک – و یا حتی شاید فراتر از آن، به عنوان یک اثر هنری! – معرفی کند.

«همیشه تصور می‌کردم زندگی‌ای خواهم داشت، بسیار متفاوت از آن‌چه که برای من تصور کرده‌اند. اما از سن خیلی کم متوجه شدم که مجبور خواهم شد نظم را بر هم زنم تا بتوانم آن زندگی را بسازم»

کریستین دیور و ادای احترامی به لئونور فینی

مدیر نوآوری «دیور» Dior خانم «ماریا گراتسیا کیوری» Maria Grazia Chiuri در هفته‌ی Paris Haute Couture در سال ۲۰۱۸ با مجموعه‌ای سورئالیستی ادای احترامی به لئونور فینی انجام داد.

کیوری درباره‌ی لئونور فینی می‌گوید: «او یک قهرمان فمنیست و نترس و مدرن بود».

در این رویداد، هفتاد اثر خلاقانه‌ی برند دیور به طراحی ماریا کیوری به نمایش گذاشته شد که اکثر آن‌ها سیاه و سفید بودند. رنگ‌هایی که او اصرار داشت هم‌رنگ خواب‌های ما هستند.

استیج، با کف شطرنجی، سقف آینه‌ای و گوش‌ها و نیم‌فیگورها و قفس‌های آویخته از سقف آراسته شده و به این صورت حال و هوایی سورئالیستی به فضا داده بود.

در فشن سورئال نحوه‌ی ارائه‌ی کار در القای حس فراواقع‌گرایانه موثر است. نورپردازی، طراحی صحنه، گریم و نگاه خود عکاس به سوژه، نقشی برجسته در فشن و مدلینگ سورئال ایفا می‌کند.

تیم واکر

تیم واکر Tim Walker عکاس، کارگردان، طراح لباس و طراح استایل سورئالیست است. او با مجله‌های ووگ Vogue و دابلیو W همکاری می‌کند.

تیم واکر با نگاه منحصر به فرد خود، روح سورئالیسم را در سوژه می‌دمد، حتی اگر موضوع عکس صرفا یک پرتره باشد.

تیلدا سویینتون Tilda Swinton در چند پروژه‌ی دیدنی با تیم واکر به عنوان مدل همکاری کرده است.

در برخی آثار تیم واکر می‌توان دید که اگر بیان عکاس از سوژه را حذف کنیم، فراواقع‌گرایی از اثر رخت برمی‌بندد.

موزیک ویدیو (نماهنگ) قطعه‌ی Blissing Me از بیورک Bjork توسط تیم واکر ساخته شده و به نوعی یک همکاری مهم از هنرمند برجسته‌ی دیگر با این عکاس فراواقع‌گرا به‌شمار می‌رود.

فشن سورئال و مشاهیر

بیورک

بیورک Bjork خواننده، ترانه‌سرا، دی‌جی و بازیگر از جمله سلبریتی‌هایی است که گاه در پوشش سورئالیستی ظاهر می‌شود.

یکی از طراحان لباس او «آیریس ون هرپن» Iris van Herpen است. آیریس ون هرپن طراح فشن ۳۵ ساله، به تلفیق تکنولوژی با لباس‌های سطح بالای شخصی‌دوزی که رنگ و بوی کلاسیک دارند مشهور است.

لیدی گاگا

لیدی گاگا در بسیاری موارد خود را به دست طراح می‌سپارد تا مانند یک اثر هنری پرداخته شود و در نهایت در پوششی از تخیل طراح در مقابل انظار قرار گیرد.

آیریس هرپن، که پیش‌تر شاهد طراحی او برای بیورک بودیم، برای لیدی گاگا نیز طراحی‌هایی انجام داده است.

از دیگر طراحان لباس لیدی گاگا می‌توان به Azzedine Alaia اشاره کرد.

لیدی گاگا در لباسی طراحی شده توسط Azzedine Alaia در مراسم اسکار ۲۰۱۵ دیده شد.

سورئالیسم در استایل روزمره

حقیقت امر آن است که پوشیدن لباسی که با پیچیدگی‌ها و ویژگی‌های مبالغه‌آمیز سورئالیسم طراحی و اجرا شده باشد، به طور روزمره چندان ممکن نیست. اما با استفاده از برخی از راه‌های میان‌بر می‌توان ضمن حفظ راحتی و شدنی بودن لباس، چاشنی فراواقع گرایی را به آن افزود.

مروری بر مهم‌ترین روش‌های سورئال‌سازی استایل روزمره:

عکس

استفاده از تی‌شرت‌ها یا هودی‌هایی که دارای تصاویر سورئالیستی هستند شاید ساده‌ترین راه برای بخشیدن روح سورئالیسم به پوشش خود است. از تصاویر انتزاعی گرفته تا نقاشی‌های مشهور هنرمندان بزرگ سورئالیست.

طرح

یک راه کمی خلاقانه‌تر، می‌تواند استفاده از لباس‌هایی باشد که دارای الگو‌های تکرار شونده، گیج کننده و ایجادکننده‌ی عمق هستند.

رنگ

سفید و سیاه در کنار هم، به ویژه اگر با طرح‌هایی که ذکر شد همراه باشند، احساس فضای فراواقع‌گرایانه را منتقل می‌کنند. با افزودن رنگی مانند قرمز توسط یک جزء کوچک مانند کیف دستی، این احساس تشدید می‌شود.

تضاد

استفاده از عنصری که همخوانی چندانی با استایل شما ندارد، می‌تواند مبالغه‌آمیزی فراواقع‌گرایانه را وارد استایلتان کند.

مبالغه

به شکل‌های مختلف می‌توان در استایل مبالغه کرد. مثلا آرایشی که عامدانه غلیظ‌تر از آن‌چه که لازم است، اجرا شود، با تاکید بر برخی بخش‌های آن.

در نهایت قرار نیست که سورئالیسم معمول باشد، چراکه قرار نیست خود را به تعاریف روزمره از آن‌چه که واقعی‌ست و آن‌چه که درست تلقی می‌شود محدود کند.