هر روزی که می گذرد استفاده از نمای رومی برای ساختمان های کشورمان بیشتر و بیشتر می شود. در بعضی شهر ها و قسمت های خاصی از آنها حتی رنگ و بویی از ایران باقی نمانده و گویی در کشور خودمان نیستیم. مطلب امروز پارچی نگاهی کاملا انتقادی به ساخت و ساز بی رویه ی ساختمان های کشورمان با نمای رومی دارد. لازم به یادآوری است که این مطلب در مورد نمای رومی است و به معماری رومی هیچ ارتباطی ندارد. لحن این مطلب نیز ممکن است کمی تند شود که پیشاپیش از همه شما هم وطنان عزیز عذرخواهی می کنیم. اما گاهی لازم است برای مقابله با چشم های کم سو و گوشانی پر، صدا را بلندتر و به فریاد نزدیک کرد. در زیر دلایلی را به صورت تیتر برای مقابله با این فاجعه بزرگ لیست می کنیم و در مورد هر کدام توضیح می دهیم. همراه ما باشید.

نمای سنگ رومی ، تکراری و تکراری و باز هم تکراری

جالب است بدانید بیشتر عزیزانی که به سراغ نمای سنگ رومی می روند، به دنبال یک ظاهری لوکس و با کلاس برای ساختمانشان هستند. واقعیت امر این است که فراوانی بیش از حد هر چیزی از ارزش و اهمیت آن می کاهد. اما ظاهرا شاهد بی توجهی مردم به این نکته هستیم. گویی برای همگان اینگونه تعریف شده که این نما بسیار زیبا و لوکس بوده، و گزینه ای زیباتر از آن برای طراحی نمای ساختمان نیست! شاید طراحی و فرم فرق کند و نمای رومی تنها یک نما باشد، اما بهتر می دانید که هویتی یکسان را تداعی می کند. به عنوان مثال شرکت خودروسازی فورد، اگر صدها مدل خودرو هم داشته باشد، وقتی مردم یک شهر یا یک اجتماع، به وفور فقط از خودروهای فورد استفاده کنند، به نظر شما کسی که به دنبال خودرویی متفاوت، لوکس و خاص است باز هم سراغ فورد می رود؟

اما در کشور ما متاسفانه همیشه الگو ها بی دلیل و بدون پشتوانه ای منطقی ساخته می شوند و باقی مردم هم بدون اینکه یکبار از خودشان علت ها را جویا شوند، به راحتی آنها را دنبال می کنند و همان مسیر را ادامه می دهند. دریغ از اندکی شک!

ما همه با هم هستیم

بگذارید بخشی از تاریخ را با هم مرور کنیم. معماری به صورت متمدنانه آن در ایران، حدود 700 سال پیش از میلاد آغاز می شود. این یعنی سال ها پیش از شروع معماری اعجاب انگیز تمدن مصر. معماری ایرانی همیشه به شکوه، دقت و ستون های بلندش مشهور است. رومیان و معماری آنها پس از ایران آغاز شده و صد البته، یک معماری بسیار پرقدرت و با شکوهی بود. اما جالب است بدانید که استفاده از قوس ها که معماری آنها را متحول و حرفه ای کرد و به شکل آنچه که به آن امروزه مشهور است، تبدیل نمود را تماما از ایرانیان آموخته بودند. نگاهی به مطالب تاریخ معماری ویکی پدیا داشته باشید.

معماری ایران و روم (و پیش از آن یونان باستان) نیاز به پرداختی بیش از این دارد. چون صحبت از دو امپراطوری بزرگی می کنیم که زمانی دو قطب اصلی قدرت، فرهنگ و تمدن کره زمین بودند. بزودی مطلب جامعی از تقابل فرهنگی ایران و یونان منتشر می کنیم که دانستن آنها برای همه شما دوستداران دنیای مد و هنر بسیار الزامی است. اما بگذارید بیش از این وارد حاشیه نشویم و به بحث اصلی برگردیم. ماجرای معماری رومی همین است که به آن پرداخته شد. یک معماری قدرتمند که در جبهه مخالف ایران اصیل و معماری پر قدرت آن بود.

سنگ کوروش را به سینه زدن و در خانه ای با نمای رومی زندگی کردن؟

اکنون سوال اینجاست: انتخاب نمای رومی و شبیه سازی فضای شهری به فرهنگ کهن و اصیل غرب کلاسیک دقیقا چه مفهوم و هدفی می تواند داشته باشد؟ اگر صحبت از اسلام باشد و خودمان را مسلمان بدانیم، مگر غیر از این است که غرب و اسلام دو جبهه ی مخالف اند و همچنین معماری ایرانی اسلامی، در دنیا، یکی از بزرگترین و شاخص ترین معماری های دنیاست؟ اگر اسلام را فراموش کنیم و یک ایران پرست اصیل پیش از اسلامی نیز باشیم، داستان شدت بیشتری می گیرد. باز هم نمای رومی فرهنگی کاملا متضاد با ایران اصیل را تداعی می کند و رفتن به سمتش مغایر با فرهنگ ایران است.

صادقانه فکر کنید و هر طوری که می خواهید، حساب کتاب کنید، ببینید به مفهومی غیر از غرب زدگی می رسید؟ غیر از این است که نمای شهر ها و خانه هایمان را کاملا غربی کرده ایم؟ آن هم دقیقا ظاهر اصیل و خالص غربی! احتمالا خود اروپایی ها هم، به اندازه ی ما به هویتشان بها نمی دهند! جالب اینجاست که دقیقا همزمان با معماری رومی، همینجا، در همین خاک بزرگترین امپراطوری دنیا در جریان بود و الگوی همان رومیان، خود ایرانیان بودند. اکنون تمام فرهنگ و تمدنمان را فراموش کرده ایم و از کهن الگو های آنان پیروی می کنیم و پز آن را هم می دهیم!

نتیجه آن که با هر مذهب، هر گرایش و هر منطق فکری، همه گیر شدن نمای رومی برای یک “ایرانی“، چیزی قریب به یک فاجعه است.

خانه خودم است به تو چه؟

بهتر می دانیم که خانه، ویلا، حتی آپارتمان یک ملک شخصی به شمار می آید. هر کسی هم آزادانه می تواند ملک شخصی خودش را بسازد و طراحی کند. کجای داستان به ما ربط دارد؟ پاسخ اینجاست که کوچه و خیابان و شهر به ما ارتباطی ندارد؟ سهم ما حتی به قدم زدن در خیابان ها هم نمی رسد؟ به عبارتی دیگر ما از ابتدای داستان بر روی واژه “نما” بحث می کنیم و شاید کذب نباشد اگر این موضوع را بسط دهیم و نما را واقعا به دیگران مربوط بدانیم. حقیقتا نمای یک ساختمان بیشتر به بقیه افراد ارتباط دارد تا خود افرادی که داخل آن زندگی می کنند! موضوع زمانی به فاجعه نزدیک می شود که انبوه و فراوانی این نمای خانه، کار را به جایی رسانده که سیمای کلی شهر را برای همیشه غربی کرده اند.

جالب تر آنکه این روز ها هتل های بزرگ، فروشگاه های لوکس، پاساژها و مراکز خرید و حتی در بعضی موارد بانک ها (!) از نمای رومی در ساختمان سازی هایشان استفاده می کنند که نه فقط جای تعجب دارد بلکه در بعضی موارد حتی احمقانه است! مراکز و مغازه های لوکس برای پایین تری ها الگو می سازند و از آن به عنوان ظاهری شیک و لوکس یاد می شود. صادقانه جواب دهید: در حال حاضر به همین نقطه نرسیده ایم؟ شاید درست تر باشد اگر اعتراف کنیم که مدت هاست این خط قرمز را رد کرده ایم. از فرهنگ کاملا غربی، برای خومان الگویی لوکس ساخته ایم.

نمای رومی، نه معماری رومی

و اما می رسیم به تلخ ترین قسمت ماجرا. چرا تلخ ترین؟ چون نشان از یک هویت باختگی بزرگ دارد. داستان از این قرار است که معماری رومی، یک معماری زیبا، با ساختاری کاملا حرفه ای است. ولی تا به اینجا ما هر چه گفتیم در مورد نمای رومی ساختمان ها بود. چون دقیقا آنچه این روزها اوضاع معماری ساختمان های ما را غم انگیز کرده “نمای” آنهاست نه معماریشان. باور کنید اگر معماری رومی به معنی واقعی آن ترند می شد، هیچ مشکلی نبود! اکثر ساختمان هایی که با نمای رومی می بینید، در داخل خانه ای هستند مثل باقی خانه های ایرانی. (هیچ خبری هم از معماری داخلی رومی نیست) اما وقتی بحث ظاهرسازی می شود، همگی با آغوشی باز به سراغ ظاهر و نمای غربی می روند. کمی تامل شاید عمق دردناک ماجرا را بیشتر روشن کند.

وان چه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد

پیشرفت و ترقی مفهومی چالشی است و جای بحث فراوانی دارد. بهتر می دانید که گاهی الگوبرداری و هویت باختگی و کلماتی نظیر آن را به سادگی نمی توان تفکیک کرد. ولی آنچه واضح بوده این است که شبیه شدن تهران به پاریس ، نه تنها جای افتخاری ندارد، بلکه پایان تلخ یک تراژدی است.

در هر صورت جلوگیری و توجه عمیق تر به این ماجرا به ارگان های مربوطه است و اینکه هیچ توجهی به این موضوع نمی شود باز جای تعجب فراوانی دارد. در مجموع مقالات دیگری که از نمای رومی می بینید ممکن است رویکردی مثبت به آن داشته باشند؛ دقت کنید که محتوای حاکم بر آن وبسایت چیست و آیا دفاع از این نما برایش واقعا بدون منفعت است یا به دلایل منافع شخصی کسب و کارشان از آن دفاع می کنند.

ما در پارچی  به عنوان تنها یک فروشگاه اینترنتی، که آرمانی برای پیشرفت مد و لباس ایرانی دارد، وظیفه خود می دانستیم که این موضوع را یادآوری کنیم تا تلنگری کوچک باشد برای این سیل عظیم غیر قابل کنترل! در مجموع این موضوع زیاد هم به پارچی مربوط نبود اما با شرح این جملات و این مطلب، امید داریم که کشورمان و مردمانش، ایران و هویت ایرانی را بهتر بشناسند و بدانند که نیازی به الگوسازی از غرب ندارند. از خاطر نبریم : ملتی که تاریخ نخواند، محکوم به فناست. شاید بتوان این جمله را اینگونه ادامه داد که فنا و نابودی ایران ما، نابودی فرهنگ و هویت اصیل ماست.

نمانیم که این بوم ویران کنند 

همی غارت از شهر ایران کنند

نخوانند بر ما کسی آفرین

چو ویران بود بوم ایران زمین