بافت موهر Mohair چیست؟

موهر یکی از باارزش ترین بافتهای طبیعی است. موارد کاربرد آن بسیار گسترده است، از ژاکت ها و لوازم تزیینیِ باکیفیت گرفته تا انواع زیراندازها، پتو، بالش و پارچه های رومبلی. بافت موهر که از پشم بز آنگورا به دست می آید، بافتی نرم و ابریشم مانند محسوب می شود.

موهر را بیشتر بشناسید

واژه موهر برگرفته از واژه عربی Mukhayyar به معنای برگزیده و منتخب است. به احتمال زیاد به دلیل مرغوبیت بالای این بافت، از آن به عنوان جنس برگزیده و اعلا تعبیر شده است. موهر پشم نرمی است که از موی بز آنگورا به دست می آید. بسیاری از افراد، این بافت را “بافت الماس” می نامند، چرا که ویژگی خاص این پشم، درخشش و براق بودن آن است. ترکیب موهر با دیگر پارچه ها از جمله آلپاکا و مرینو باعث می شود که پارچه درخشش خود را مدیون موهر باشد.

هرچه سن بز بیشتر باشد، پارچه ی به دست آمده از آن ضخیم تر است. پارچه های نازکتری که از پشم بزهای جوان تهیه می شوند، بیشتر برای تولید لباس از جمله ژاکت استفاده می شوند. در حالی که پارچه های ضخیم تر و زمخت تر برای تهیه فرش، رومبلی، پتو، پرده و لباسهای رویی مثل پالتو و بارانی مورد استفاده قرار می گیرند. بافتهای به دست آمده از بزهای جوان مرغوبتر و با ارزش تر شناخته می شوند.

موهر در مقایسه با پشم معمولی گوسفند قیمت بیشتری دارد، چون فرآیند تولیدش پیچیده است و در نتیجه به مانند پارچه های کشمیر یا آنگورا، پارچه ای لوکس محسوب می شود.

بافت موهر از کجا می آید؟

موهر که یکی از قدیمی ترین پارچه های بافتیِ موجود است، از کوهستان های تبت یعنی جایی که مرکز اصلی زندگی بزهای آنگوراست، سرچشمه می گیرد. در قرن شانزدهم ترک ها با بز آنگورا آشنا شدند و ورود این حیوانات به استان آنکارا باعث شد این اسم روی آنها گذاشته شود. تا سال 1849 این حیوان به شکلی تقریبا انحصاری در آنکارا پرورش داده می شد، تا اینکه در این زمان به خاطر تقدیر از خدمات یک پنبه کار امریکایی که به ترک ها در کاشت پنبه کمک کرده بود، این بز به عنوان هدیه به او داده شد و به این ترتیب پای این حیوان به کشورهای غربی باز شد.

در قرن نوزدهم به دلیل وجود تقاضای زیاد برای بافت موهر، افراد زیادی به نژاد آمیزی بزهای آنگورا و بزهای معمولی پرداختند و به این ترتیب جمعیت بزهای آنگورا رو به فزونی گذاشت.

امروزه افریقای جنوبی مرکز اصلی صنعت موهر است، یعنی جایی که بزرگترین پرورش دهنده بز آنگورا و صادر کننده موهر به شمار می رود. در کنار این کشور می توان به آرژانتین، ترکیه و ایالت تگزاس در امریکا نیز به عنوان مراکز اصلی تهیه موهر اشاره کرد. هر چند در مقیاس کوچکتر، استرالیا و نیوزلند نیز تهیه و صادرات این بافت را انجام می دهند. به دلیل اینکه فرآیند پشم چینی بزها در ترکیه، برخلاف سایر نقاط تنها یک بار در سال انجام می گیرد، بافتهای تهیه شده در آنجا طول بیشتری نسبت به محصولات دیگر نقاط دارند.

موهر چگونه تهیه می شود؟

مرحله پشم چینی در مزارع تهیه موهر، دو بار در سال یعنی در بهار و پاییز انجام می شود. سپس فرآیند تهیه موهر با پاکسازی پشم ها و شستن و خالی کردنشان از هرگونه گل و لای، آشغال و چربیِ پشم ادامه می یابد. بعد از این مرحله، تولیدکنندگان موهر پشم ها را به صورت الیاف تاب می دهند تا تار و پود های پارچه موهر را ببافند. در اینجا ذکر این نکته لازم است که به دلیل هزینه بالای تولید موهر، در اغلب مواقع بافتهای موهر در ترکیب با بافتهای دیگر تهیه می شوند و در کالاهای مورد نظر به کار می روند.

چهار کاربرد پارچه موهر

موهر کاربردهای بسیار متنوعی دارد. از تهیه لباسهای بافتنی گرفته تا دکور منازل و حتی عروسک بافی.

• دستبافی و قلاب بافی: موهر یک نخ بافتنیِ مرغوب و چشم نواز محسوب می شود و به همین خاطر بسیاری از بافندگان از نخ های ترکیب شده با موهر استفاده می کنند چرا که درخشش و براق بودن آن باعث زیباتر شدن هر لباس یا وسیله تزیینی می شود. از آنجا که موهر پشمی بسیار باکیفیت محسوب می شود، لذا برای تولید کلافهای تابیده و کوچک و نیز الیاف در اندازه های مختلف، با بافتهای دیگر ترکیب می شود. الیاف موهر برای داشتن مقاومت بیشتر، اغلب با الیاف ابریشمی، الیاف پشمی و نیز پشم مرینو ترکیب می شود. موهر برای بافتن لباسهای مناسبِ هوای سرد بسیار ایده آل است. لباسهایی از جمله ژاکت، جوراب، کلاه، دستکش، شال و روسری از این قبیل اند. دلیل این امر این است که موهر همانند پشم خاصیت گرم کنندگی زیادی دارد ولی در عین حال سبکتر بوده و دارای زرق و برق جذاب و نیز طول عمر بیشتری است.

• مبلمان منزل:  موهر در بسیاری از وسایل منزل از جمله پارچه رومبلی، فرش و تزیینات پرده مورد استفاده قرار می گیرد، چون علاوه بر درخشندگی چشم نواز، بافت مقاومی نیز دارد.

• خز مصنوعی: از موهر اغلب برای تهیه محصولات خزدار بدون نیاز به آسیب رساندن به حیوانات استفاده می شود. چرا که خاصیت نرم و کرکی بودن این پارچه باعث می شود که بتواند همان کیفیت خز حیوانی را به خوبی انتقال بدهد. فراموش نکنید که چرم مصنوعی ساخته شده از موهر، چرمی کاملا مصنوعی و غیرطبیعی به حساب نمی آید چون منشا اصلی آن پشم حیوانی است.

• موی عروسک: به دلیل اینکه بافت موهر همانند موی سر انسان، نرم و کمی درخشان است، از این بافت برای تهیه موی باکیفیت برای عروسک ها استفاده می شود.

مزایای استفاده از موهر چیست؟

موهر بافتی پرطرفدار است چرا که به خوبی استحکام، گرما و زیبایی را به هر وسیله ای که در آن به کار می رود می افزاید.

براق است: موهر به شدت براق و درخشان بوده و خصوصیت های مشابهی با ابریشم دارد.

مقاوم و انعطاف پذیر است: همانند بسیاری از پارچه های پشم طبیعی، این بافت نیز بسیار محکم و مقاوم است. نکته جالب اینجاست که موهر در مقایسه با قطعه فولادی هم اندازه ی خود، از آن مقاوم تر است.

قابلیت نمد شدن را ندارد: موهر فاقد پوسته است، یعنی سلولهای روییِ پوست که اساسا با در هم پیچیدن آنها نمد تولید می شود. موهر به دلیل فقدان این ساختار، قابلیت نمد شدن را ندارد.

به خوبی رنگ می شود: بافت موهر به نحو بسیار عالی رنگ را در خود نگه می دارد و این روش خوبی برای افزودن رنگ به لباس یا وسیله خانگی است. داشتن این ویژگی باعث شده است که موهر گزینه خوبی برای لباسهای دارای رنگهای روشن و شاد باشد.

گرم است: موهر در عین سبک بودن، بسیار گرم است و رسانای خوبی نیز محسوب می شود.

شبیه ابریشم است: موهر جلای ذاتی بسیار زیبایی دارد و زمانی که در معرض نور قرار بگیرد، می درخشد. این بافت همانند ابریشم نرم است و همین باعث می شود موهر لوکس و زیبا دیده شود.

برای پوست های حساس مناسب است: موهر برای افرادی که پوست حساسی دارند مناسب است چرا که پشم آن به اندازه پشم معمولی گوسفند، ایجاد خارش در پوست نمی کند. به دلیل داشتن خاصیت ذاتی ضد باکتری، موهر باعث جلوگیری از پخش بوی بد بدن می شود.

چروک نمی شود: موهر به خاطر ساختار بافتش، در برابر چروک مقاوم است. البته این به شرطی است که فرآیند تهیه اش به درستی انجام شده باشد.

جاذب رطوبت است: همانند اغلب پشم ها، موهر نیز جاذب رطوبت بوده و نیز به راحتی قابل اشتعال نیست. جذب رطوبت بدن باعث احساس شادابی و گرما در شما می شود. به دلیل خاصیت دیر اشتعالی آن، در تهیه مبلمان داخل هواپیما نیز کاربرد زیادی دارد.

دمای بدن را تنظیم می کند: لباسی که از بافت موهر تهیه شده باشد، در تابستان شما را خنک و در زمستان گرم نگه می دارد.

حاوی کراتین بالایی است: بیشتر مواد تشکیل دهنده موهر، کراتین هستند. موادی که در مو و پوست و پشم انسان و پستانداران دیده می شود.

صنعت بافت موهر در دنیا:

در سال 2009 میزان تولید موهر در دنیا حدود 5 هزار تن در سال تخمین شد. در حالی که این میزان در دهه 1990 در حدود 25 هزار تن بود. نزدیک به 60 درصد از تولید مربوط به افریقای جنوبی است. موهر تولید شده در افریقای جنوبی عموما به شکل خام یا نیمه فرآوری شده در اختیار تولیدکنندگان پارچه در اروپا، انگلستان و شرق آسیا قرار می گیرد. کشور چین بازاری نوظهور برای تولیدکنندگان موهر محسوب می شود.

حمایت مالی امریکا از تولید موهر:

در طی جنگ جهانی دوم، یونیفرم سربازان امریکایی از جنس پشم تهیه می شد. به همین خاطر و به دلیل نگرانی دولت امریکا از کمبود ذخایر پشم در داخل کشور جهت تهیه لباس سربازان برای جنگهای آینده، کمک های حمایتی و وام برای تولیدکنندگان پشم و موهر را تصویب کرد. با وجود این حمایتها، میزان تولید پشم و موهر کاهش یافت. بعدها با تصمیمی که ارتش امریکا گرفت، اهمیت این محصولات کاسته شد. آنها تصمیم گرفتند یونیفرم سربازان را از پارچه های مصنوعی از جمله داکرون بسازند و به این ترتیب در 1960 پشم از لیست کالاهای استراتژیک و مهم حذف شد.

تفاوت بین موهر و پشم آنگورا چیست؟

تفاوت اصلی بین موهر و آنگورا این است که پشم آنگورا از خرگوش های آنگورا به دست می آید، در حالی که منشا پشم موهر از بزهای آنگوراست. با این وجود هر دوی آنها بسیار مستحکم و انعطاف پذیر بوده و در عین حال ماهیتی نرم و ابریشمی دارند.

تفاوت های بین موهر و پارچه کشمیر چیست؟

کشمیر و موهر دو نوع جنس پارچه ای متفاوت هستند ولی هر دو از نوع الیاف لوکسی هستند که از تابیدن پشم بز به دست می آیند. ولی نوع بزهایی که از پشمشان برای تهیه این دو نوع بافت استفاده می شود، یکسان نیست. کشمیر از بز و موهر از بز آنگورا تهیه می شود.

موهر امروزه توسط بسیاری از برندهای معروف مد و لباس مورد استفاده قرار می گیرد. الیاف موهر معمولا به قدری مرغوب هستند که برای آن دسته از محصولات دستباف استفاده می شوند که نماد و سمبل مد از گذشته تا الان بوده اند.  پارچه موهر به خاطر بافت پرزدارش معروفیت خاصی دارد.

نکاتی در مورد نگهداری پارچه: چگونه باید از موهر نگهداری کنید؟

هر محصولی که موهر در آن به کار رفته باشد، بهتر است توسط دست شسته شده و برای خشک شدن جلوی آفتاب پهن شود. از آویزان کردن آن جهت خشک شدن خودداری کنید. به دلیل حساس بودن این بافت، بهتر است شستشوی آن با آب سرد صورت بگیرد. پارچه موهر را در ماشین لباسشویی یا خشک کن نیندازید چون این کار باعث آسیب دیدن بافت می شود. همچنین آن را به مدت طولانی داخل آب رها نکنید.