جامعه‌ی آمریکا، سرخورده و خسته از سیاست‌های سلطه‌جویانه‌‌ی حکومت و جنگ با ویتنام، و دل‌زده از سلطه‌ی پول و بورژوازی و به تبع آن، نابرابری‌های اجتماعی و طبقاتی، بستر تولد فرزندی شد که غرب و شرق را در هم آمیخت تا در برابر جنگ، صلح و در برابر نابرابری، عدل، در برابر اسارت، آزادی و در برابر کینه‌های عمیق اجتماعی، عشق را بانگ زند. با پارچی همراه باشید تا نگاهی داشته باشیم به استایل هیپی ها و دنیای پر فراز و نشیب آنها.

بیت، هیپ ، هیپی

هیپی از کلمه‌ی “هیپ” به معنای آگاه و به روز گرفته شده‌ است. واژه‌ای که به “بیت” ها نسبت داده می‌شد، افرادی مانند الن گینزبرگ (نویسنده، شاعر و فیلسوف آمریکایی) و جک کرواک (داستان نویس و شاعر) که از پیشگامان هیپی‌ها تلقی می‌شوند. آنان طرفدار تلفیق ادیان آمریکایی و شرقی و مخالف ماده‌گرایی بودند.

استایل هیپی در نگاه کلی

به طور کلی استایل هیپی، جزو تیپ های غیر رسمی و کژوال محسوب می شود. استایل هیپی هیچ کدام از ویژگی های شاخص استایل رسمی را ندارد و به شکل محتوایی حتی متضاد آن است. ماجرا از آن جایی شروع می شود که در حدود دهه‌ی ۵۰ میلادی “هیپستر” یا “هیپی” عموماً به طرفداران سبک جز و دیگر افرادی گفته می‌شد، که سبک زندگی آنان در شاخصه‌هایی از جمله پوشش، مصرف ماریجوانا و مواد مخدر، طبع آرام، شوخ‌طبعی صریح و گزنده، تهی‌دستی خودخواسته (همانند عارفان) و طرفداری از روابط جنسی آزاد، به موزیسین‌های سبک جز و سبک بیباپ می‌ مانست. این اصطلاح در دهه‌ی ۶۰ میلادی در آمریکا، به اعضای حرکت فرهنگی ضدجنگ ویتنام تعلق گرفت. لازم به ذکر است که در زبان عامیانه به ترندهای مد و لباس نیز هیپ گفته می‌شود.

Make Love, Not War

جنبش هیپی‌ها به خاطر هویت جهان‌شمولش به زادگاهش محدود نماند و تاثیری عمیق بر آن چه انسان معاصر هست، گذاشت. آن ها تحت تاثیر عرفان شرق به خدایی واحد از جنس زندگی معتقد بودند. نوعی زیبایی که در همه جا هست و انسان‌ها و طبیعت و حیوانات را به یکدیگر متصل کرده است. در نتیجه‌ی این طرز تفکر، آن‌ها از اختلاف‌های ایدئولوژیک و نزاع‌های عقیدتی دوری می‌کردند و موضع‌گیری‌های سیاسی آن‌ها نیز در آغاز، به شکلی ضد سیاسی و صرفا در مخالفت با جنگ و قوانین به وجود آورنده‌ی نابرابری روی می‌داد.

جهان‌بینی و پوشش هیپی ها

از آن جایی که شاید مهم‌ترین ویترینِ عقاید و سبک زندگی هر شخص پوشش اوست، از ویژگی‌های شاخص جنبش هیپی‌ها، استایل آن‌ها است. این استایل علاوه بر آن که پاسخگوی نیازهای سبک زندگی آن‌ها باشد، به بیانیه‌ای می‌مانست که به زبان پارچه و رنگ و زیورآلات بیان شده‌ بود.

به عنوان مثال هیپی‌ها در تقابل با مصرف‌گرایی بسیاری از لباس‌ها یا اکسوری‌های خود را به دست خود می‌ساختند و یا دست دوم خریداری می‌کردند. همچنین در راستای طبیعت گرایی پارچه‌هایی با متریال طبیعی، مثلا از جنس کنف، پنبه و پشم، انتخاب آن‌ها بود. البته طبیعت دوستی هیپی‌ها و علاقه‌شان به عرفان شرق، موجب می‌شد که از متریالی مانند چرم استفاده نکنند.

برابری جنسیتی

هیپی استایل از استایل‌های فراجنسی محسوب می‌شود. برخلاف نگاه سنتی، که از جنسِ مرد، انتظار موی کوتاه و شانه شده داشت، مردان هیپی موها و عموما ریش یا خط ریش بلند داشتند. (معمولا موی هیپی ها بلند بود، چه در بین مرد ها و چه میان زنان). طبیعت‌گرایی و زنانه‌نگری در تعریف مردان هیپی از زیبایی، نقشی پررنگ ایفا می‌کرد.

همچنین زنان با گرایش به ظاهر طبیعی، از تجمل و تکلف زنان قشرها و نسل های قبل، در آرایش مو، صورت و لباس پرهیز می کردند، از سینه بند استفاده نمی کردند و عموماً موهای بدنشان را اصلاح نمی‌کردند. در مجموع هیپی ها برای نزدیکی استایل زن و مرد به یکدیگر تلاش قابل توجهی انجام دادند. شاید اقدامات آنها بود که کم کم استایل هایی نظیر یونیسکس را به وجود آوردند. (بیشتر بخوانید: استایل یونیسکس؛ سبکی فراتر از جنسیت)

هیپی‌ها بسیاری از ساختارهای مرسوم و سنتی جنسیتی را با باور به برابری، شکستند.

پوشش و استایل هیپی در نگاه کلی

بسیاری از ویژگی های پوشش هیپی‌‌ها، ترکیبی از سنت ملت‌های آفریقا، آسیا (به ویژه هند) و سرخ پوستان آمریکا و اهالی آمریکای لاتین است. در نگاه کلی، همنشینیِ موهای بلند، صورت بی‌آرایش و یا کم آرایش، جلیقه، تی‌شرت ها و پیراهن‌ها و بلوزهای رنگارنگ با قواره‌ی بزرگ، صندل، و انواع زیورآلات –که در بسیاری موارد دست ساز بودند- مانند گردن‌بند و دست‌بند و شال و دستمال‌سر، شلوار جین با دمپای گشاد و یا دامن برای خانم‌ها پوشش یک هیپی را می‌سازد.

تی شرت، پیراهن و بلوز

هیپی ها در پوشش بالا تنه از تی شرت‌ها، پیراهن‌ها، و بلوزهای گشاد و طرح‌دار استفاده می‌کردند. استفاده از نقش و نگارهای سایکدلیک، آبستره و انتزاعی، همچنین نمادهایی مانند نماد معروف صلح و طرح‌هایی مثل گل به عنوان نماد طبیعت از ویژگی‌های لباس هیپی‌ها است. اگر بخواهیم موضوع پیراهن را بیشتر بسط دهیم به لباس های فلانلی، پیراهن با الگو و طرح های چهار خانه ای می رسیم. تیشرت ها نیز در بین هیپی ها پر کاربرد هستند. همینطور، معمولا طرح و نقش بر روی تیشرت ها شلوغ یا حداقل بزرگ هستند! هیپی ها استایلی کاملا متفاوت با استایل مینیمال دارند. همینطور ادوات کاملا ساده در بین آنها، تبدیل به استایلی شلوغ می گردند.

جلیقه

جلیقه از بالاپوش‌های مورد علاقه‌ی هیپی‌ها است. برخی از این جلیقه‌‌ها از جنس مخمل و جیر است که در قسمت پایین برش‌های عمودی دارد. برخی از آن‌ها نیز مانند بلوزهایشان طرح‌های سایکدلیک و رنگی دارد. همینطور جلیقه های جین نیز در بین هیپی ها بسیار رایج است.

از دیگر بالاپوش‌های مورد علاقه‌ی هیپی‌ها اورکت آمریکایی است. (اورکت آمریکایی یا همان Field Jacket به کاپشن یا ژاکتی گفته می شود که برای اولین بار مخصوص ارتش زمینی و صحرایی آمریکا ساخته و طراحی شد. این اورکت های جنگی به دلایل مختلفی از جمله دوام و ماندگاری بسیار بالایشان به مرور در بین هیپی ها رایج شد و در نهایت تبدیل به یک عنصر بسیار نمادین در استایل هیپی ها گردید. همچنین لازم به یادآوری است که فیلد جکت ها اگر چه با رنگ خاکی و کرم در ارتش بسیار کاربرد داشتند ولی برای هیپی ها و چپ ها، رنگ سبزشان پر طرفدارتر بود.)

شلوار

شلوارهای جین با دمپای گشاد ، باب دندان هیپی‌ها است. شلوارهایی که به دلیل دست دوم بودن یا سال‌ها پوشیده شدن، پاره می‌شدند و این پارگی‌ها به حال خود رها می‌شدند یا به سادگی و با نوعی شلختگی ترمیم می گردیدند. در میان زنان هیپی، علاوه بر این نوع شلوار، دامن‌های کوتاه و بلند نخی نیز محبوب بود. به جز شلوار جین که برای هیپی ها حکم مقام نخست را داشت، شلوار های دیگری با همان سیلوئت ولی از جنس های دیگر، نظیر پارچه و جیر نیز در بین استایل های هیپی ها دیده می شود. ولی اصلا با محبوبیت جین آبی در بین آنها قابل مقایسه نیست.

کفش

صندل پاپوش محبوب هیپی‌ هاست، چرا که راحتی و سادگی استفاده از آن در راستای سبک زندگی آن‌ها بود. همچنین استفاده از بوت‌های بلند نیز در استایل هیپی ها زیاد دیده می‌شود. در مجموع می توان پوشش پای هیپی ها را در قدیم و جدید با یکدیگر مقایسه کرد. قدیم تر ها صندل محبوب تر بود. اما رفته رفته شاهد محبوبیت بیشتر بوت ها، بخصوص بوت های محکم و بلند در بین هیپی ها بوده ایم. البته مناسبت آن ها برای فصل های گرم و سرد نیز عامل مهمی است. ولی شاید باورتان نشود، این موضوع به شکل قابل توجهی توسط هیپی ها رعایت نخواهد شد!

اکسسوری

هیپی‌ها که در عصر دهکده‌ی جهانی متولد شدند و سفر را بخشی از سبک زندگی خود قرار داده بودند و همچنین به سنت‌ها و فرهنگ های ملیت‌های مختلف علاقه‌مند بودند بخشی از اکسسوری‌های خود را از از شرق و از آفریقا تهیه می‌نمودند و یا با الهام از آن الگوهایی بازتولید می کردند. در مجموع اکسسوری ها در بین هیپی ها بسیار رایج بود. از انواع و اقسام سربند گرفته تا بدلیجات به تعداد فراوان. دستبند نیز بین هیپی ها به شدت محبوب است. با همه این اوصاف ، آنها از میان اکسسوری ها بیشتر سراغ بدلیجات می روند تا جواهرات. زیورآلات اگر به معنی جواهرات باشد، در بین آنها خیلی طرفدار ندارد.

در نهایت لازم به ذکر است که هیپی‌ها با منجوق‌ دوزی لباس و دوختن پارچه و طرح‌ های دلخواه به آن، لباس هایشان را شخصی‌ سازی می‌ کردند. در مجموع هیپی ها در بسیاری اوقات خودشان لباس هایشان را می ساختند و شخصی سازی نیز بینشان بسیار رایج بود. این روز ها وقتی دانشجویی را می بینید که علاقه شدیدی به استفاده از پیکسل بر روی کیف اش دارد، به نوعی دارد رگه هایی از استایل هیپی را بر ظاهرش اعمال می کند. 

روح کولی

سفر، کمپینگ و موسیقی از مؤلفه های اصلی زندگی هیپی ها هستند. برای آن ها زندگی طبیعی به دور از آشوب مدرنیسم با سفر کردن شبیه سازی می شد. فولکس واگن مدل تیپ۲ و فولکس واگن مدل بیتل، دو خودروی محبوب هیپی‌ها بودند. آن‌ها با رنگ آمیزی سایکدلیک و انتزاعی و آویختن چیزهایی شبیه به زیورآلات خودروهایشان را شخصی‌سازی و به استایل خود شبیه می‌کردند.

وهم

از مهم ترین دلایل افول هیپی ها، رکنی جدایی ناپذیر از سبک زندگی آن ها است: مواد مخدر. شکل تعدیل شده ی آن ماریجوانا است، که از طرفداران آزاد شدن آن نیز بودند. اما اعتیاد به LSD و روان گردان های این چنینی نیز در میان آن‌ها رواج داشت. بخشی از این موضوع، به دلیل گرایش آن ها به تجربه بود. ولی به هر حال آنان فرزندان جنگ بودند و برای زندگی کردن رویاهای بزرگشان، به فریب این دست آویز بی‌بنیاد متوصل می‌شدند.

هیپی ها در دنیای موسیقی

گروه‌ها و هنرمندان بزرگی چون جیمی هندریکس، باب دیلن، دِ دورز، بیتلز، لد زپلین، جان لنون، ژان بائز و… از این جنبش بسیار تاثیر گرفتند و همچنین بر آن بسیار تاثیر گذاشتند. دغدغه های گسترده ی این جنبش مانند برابری (جنسی، نژادی، اجتماعی، اقتصادی و …)، صلح جویی، توجه و احترام به طبیعت، زندگی آزاد و ساده در آثار این هنرمندان هویدا است.

بهترین توصیف موسیقیایی هیپی ها سبک رگِی (Reggae) است که در اواخر دهه ی ۱۹۶۰ شکل گرفت. با ویژگی هایی چون پرهیز از تعدد ساز، ریتم ساده و تکرار شونده، فضاسازی روشن و ترانه های بی تکلف و همه فهم. باب مارلی (Bob Marley) خواننده و ترانه سرای جامائیکایی، از بزرگترین موزیسین‌های سبک رگی است.

هیپی در سینما

داستان فیلم Forrest Gump در زمانی اتفاق می افتد که هیپی ها شکل می گیرند، گسترش می یابند و افول میکنند.

برادران کوئن نیز در فیلم The Big Lebowski با شخصیت The Dude کاریکاتوری از انفعال هیپی ها در زمان بعد از دوران اوجشان ارائه میدهند. The Dude نماینده ی قشری است که خوش قلب هستند اما محکوم به شکست.چرا که نمیتوانند خود را با تغییرات عظیم و سریع عصر ما وفق دهند.

چون نقش خلق و ایجاد کردن را در زندگی مدرن نپذیرفته اند و در تقابل با آن، انکار نقش آن را پیشه کرده‌اند. در نتیجه خود به مصرف کننده‌هایی منفعل بدل شده‌اند و جامعه ی پول محور و تجمل‌گرای آمریکا آن ها را بی‌فایده می داند.

افول هیپی ها

بسیاری از جنبش های فکری با رسیدن به قدرت یا هر وضعیت دیگری که مطلوب تلقی می کنند به ضد خود تبدیل می شوند و یا از حرکت می ایستند. سرنوشتی که جنبش هیپی با رسیدن به وضعیت مطلوب خودش، یعنی همراه کردن بخش عظیمی از اذهان عمومی، به آن دچار شد. برخی جنبش فرهنگی هیپی را ضد فرهنگ می‌دانند. بخشی از آن به دلیل مواضع آزادانه‌ی آن‌ها درباره‌ی روابط جنسی و مصرف مواد مخدر است. اما شاید همچنین به این دلیل که جامعه ای که در برابر مصرف گرایی و بورژوازی قد علم کرده بود خود به انفعالی مملو از مصرف گرایی دچار و تبدیل به گونه ای سیستماتیک از پوشش و سبک زندگی شد.

هرچند می توان گفت مسئولیت این انفعال، همان قدر که به دوش خود هیپی هاست، متوجه جامعه ی آمریکا و جامعه ی جهانی نیز هست.

جنبش هیپی ها از مهمترین جنبش های اجتماعی معاصر است که به خاطر هویت جهان­شمولش به زادگاهش محدود نماند و تاثیری عمیق بر آن چه انسان معاصر هست، گذاشت… اما شاید حق با والتر بود:

Pacifism is not something to hide behind

صلح طلبی برای آن نیست که پشتش پنهان شوی.